Anadolu insanı gıda ihtiyacını yıllarca atalarından kalan tohumları üreterek sağlamışlardır. Atalarından miras kalan tohumlar o bölgenin özelliklerini taşımakta, iklim şartlarına uymaktadır ve o bölgedeki hastalıklara böcek ve haşerelere karşı dayanıklıdır. O bölgede yetişen bu tohumlara yerli tohumlar denilmektedir. Uzun yıllar, geleneksel üretim ile yerli tohumların üretimi sürmüştür. Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK 13 Aralık 1925 te, ülke şartlarına uygun, tohumu üretmek için, Tohum İslah istasyonlarını kurmuş, Türkiye’ deki Yaş Meyve ve Sebze envanterini çıkartmıştır.

1968 yılında Tarım Bakanı Bahri DAĞBAŞ döneminde Türkiye genelinde, yaş meyve ve sebze yetiştirildikleri illeri belirten bir envanter çıkarılmıştır. Hangi ilde, hangi geleneksel yerli yaş meyve ve sebze tohumlardan gıda üretildiği belirlenmiştir.

Erzurum İspir Kuru Fasulyesi, Adana Yuvarlak Patlıcanı, Ankara Ayaş Domatesi Diyarbakır Karpuzu, Manisa Kırkağaç Kavunu, İzmir Urla Börülce, Antalya Çandar Piyaz Fasulyesi vs.

Yerli yaş sebze ve meyve tohumlarının hiçbir üründe bulunmayan kendine özgü lezzeti , tadı ve kokusu vardır. Tek dezavantajı verimin düşük olmasıdır.

Envanter çıkarmak için bu yerli tohumları üç gruba ayırıyoruz; 1. Nesli bitmiş yok olmuş yerli tohumlar 2. Risk altındaki yerli tohumlar 3. Üretimi devam eden yerli tohumlar

Yerli tohumlar doğaldır. Yerli tohumların görünümü doğaldır, Tadı, kokusu, lezzeti doğaldır. Yerli tohumlar o ulusun, kültürel, eknomik zenginlik kaynaığıdır. Yerli tohumların korunması, geliştirilerek üretilmesi şarttır. Yerli tohumlardan elde edilen meyve ve sebze tüketiminin yaygınlaştırılması üretim ve tüketimi arttırılmalıdır.

Yerli KIRİG buğday yıllarca Erzurum halkını, köylüsünü besledi; yerli KIRİG buğday yıllarca un oldu, tandırlarda ekmek oldu. Kırig buğdayın yükünü hep Erzurum kadını çekmiştir. Erzurum kadını tarladan gelen kırig buğdayı yıkadı, serdi, kuruttu, değirmende öğüttü, yıllarca hamur yaptı, kırig buğday unundan tandırda ekmek yaptı. Tandırda yapılan ekmek için ideal olan kırig buğday unudur. Çünkü; Eruzurum’u doğuran ekmekleri pişirilmesi sırasında tandıra yapışır, tandırdan akıp düşmez. Kırig buğday çok ideal ekmek unudur. Yapılan ekmeğin emeği Erzurum kadınının emeğidir.